Trong mô hình kinh doanh đa cấp, việc tổ chức các buổi gặp mặt đông người với những hành vi như véo nhau khóc hay búng dây thun vào cổ tay để “tăng nghị lực” là biểu hiện rõ rệt của hiện tượng tâm lý đám đông. Đây là những kỹ thuật tâm lý học được sử dụng để kiểm soát hành vi cá nhân, khiến họ hành động theo tập thể mà không còn khả năng phê phán hay phân tích sự việc một cách tỉnh táo.
Hiện tượng tâm lý đám đông
Khi một cá nhân tham gia vào một môi trường có sự hứng khởi tập thể và những cảm xúc được khơi gợi liên tục, họ dễ dàng mất đi bản ngã và hòa mình vào dòng chảy của đám đông. Như lý thuyết về đám đông của nhà xã hội học Gustave Le Bon đã chỉ ra, khi con người trở thành một phần của đám đông, lý trí và khả năng phản biện cá nhân sẽ bị suy giảm nghiêm trọng. Thay vào đó, họ sẽ bị chi phối bởi các cảm xúc mạnh mẽ và hành vi của tập thể.
Những hành động như búng dây thun vào cổ tay hay véo nhau trong các buổi gặp đa cấp không có giá trị thực chất về mặt “tăng nghị lực” hay “tăng cường tinh thần”. Thực tế, đây là cách các nhà tổ chức tạo ra những “trải nghiệm” mang tính thống nhất và gắn kết cao về cảm xúc. Những hành động này không chỉ tạo cảm giác hưng phấn tạm thời, mà còn nhằm làm suy yếu khả năng tư duy phản biện của từng cá nhân, từ đó khiến họ dễ bị thuyết phục hơn.
Sự thao túng cảm xúc
Điều đáng chú ý là trong các buổi gặp gỡ đa cấp, sự cuồng tín và nhiệt tình thường được khuyến khích mạnh mẽ. Các tổ chức kinh doanh đa cấp biết rằng, chỉ khi khiến các thành viên chìm đắm trong không khí nhiệt huyết và phấn khích, họ mới có thể giữ được sự đồng thuận cao và làm cho mục tiêu “vĩ đại” mà họ đặt ra trở nên khả thi. Mục tiêu này thường không rõ ràng và mang tính ảo tưởng, nhưng nó được xây dựng như một giấc mơ đẹp mà mọi người cần theo đuổi.
Dưới góc nhìn tâm lý học, đây là một dạng thao túng cảm xúc tinh vi. Khi mọi người được khuyến khích hành động theo cảm xúc và cảm nhận rằng họ đang góp phần vào một điều gì đó lớn lao, họ sẽ dần dần mất đi khả năng suy nghĩ độc lập và kiểm soát hành vi của mình. Thực chất, những hành vi mang tính tập thể này chỉ tạo ra sự “phấn chấn” nhất thời, nhưng lại che đậy sự trống rỗng về lý trí và tư duy sâu sắc.
Hậu quả của việc dẫn dắt mù quáng
Việc cuốn người tham gia vào trạng thái hưng phấn không phải là cách để “tăng nghị lực” hay “kích hoạt sự giàu có”, mà là cách để dẫn dắt họ đến một trạng thái gần như mù quáng. Trong trạng thái này, con người dễ dàng chấp nhận các luận điểm và hành vi phi lý mà không đặt câu hỏi về tính hợp lý hay đạo đức của những gì mình tham gia.
Điều này vô cùng nguy hiểm khi các cá nhân không còn khả năng suy nghĩ độc lập, và họ có thể trở thành nạn nhân của những mô hình lừa đảo tài chính. Thay vì xây dựng tư duy phản biện và chiến lược kinh doanh đúng đắn, người tham gia sẽ chỉ tin tưởng vào sự “thành công” do đám đông vẽ ra, mà không có cái nhìn thực tế về bản chất của hệ thống đa cấp mà họ đang theo đuổi.
Những hành vi như véo nhau hay búng dây thun vào cổ tay trong các buổi gặp đa cấp không chỉ là biểu hiện của sự cuồng tín tập thể mà còn là minh chứng cho sự thao túng cảm xúc tinh vi. Những người tổ chức biết cách tạo ra một môi trường đầy cảm xúc mãnh liệt, khiến người tham gia dễ dàng bị cuốn theo và mất đi khả năng phản biện. Trong bối cảnh này, việc giữ vững tư duy độc lập và khả năng phân tích lý trí là vô cùng quan trọng để tránh rơi vào bẫy của những mô hình kinh doanh đa cấp lừa đảo.